Ngày 02/02/2017, Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội ban hành Thông tư số 01/2017/TT-BLĐTBXH quy định về tiêu chuẩn đạo đức nghề nghiệp đối với người làm công tác xã hội; trong đó có 6 nguyên tắc và 7 yêu cầu về phẩm chất đạo đức nghề công tác xã hội.

        Nhằm tăng cường sự tuân thủ các nguyên tắc và yêu cầu về phẩm chất đạo đức nghề công tác xã hội đối với VC-NLĐ Trung tâm; Trung tâm CTXH đã tổ chức sinh hoạt chuyên đề với chủ đề trên.

        1. Khái niệm về nghề công tác xã hội và đạo đức nghề công tác xã hội

Nghề công tác xã hội là những hoạt động chuyên nghiệp nhằm giải quyết các vấn đề của cá nhân, gia đình, cộng đồng và xã hội; góp phần bảo đảm thực hiện quyền con người, công bằng, tiến bộ xã hội và hạnh phúc của nhân dân.

        Đạo đức nghề công tác xã hội là các chuẩn mực về nhận thức, thái độ và hành vi phù hợp với đặc thù nghề công tác xã hội.

        2. Các nguyên tắc cơ bản của công tác xã hội và yêu cầu về phẩm chất đạo đức nghề nghiệp theo quy định tại Thông tư số 01/2017/TT-BLĐTBXH

        Các nguyên tắc cơ bản của công tác xã hội

       Một là; tôn trọng và phát huy quyền lựa chọn, quyền quyết định mà không phân biệt giá trị, niềm tin, tư tưởng và cuộc sống của đối tượng và không ảnh hưởng đến quyền, lợi ích hợp pháp của người khác. Tùy điều kiện, hoàn cảnh, mỗi thân chủ đến Trung tâm có nhu cầu hỗ trợ khác nhau, vì vậy nhân viên CTXH luôn lắng nghe, tôn trọng và phát huy quyền tự quyết của thân chủ mà không ảnh hưởng đến giá trị, niềm tin và cuộc sống của họ. Nguyên tắc này được hiểu là đối tượng chính là người quyết định giải quyết vấn đề của họ như thế nào. Nhân viên công tác xã hội chỉ đóng vai trò là người xúc tác, cung cấp thông tin và giúp đối tượng tự đưa ra quyết định đúng đắn và phù hợp. Tuy nhiên trong một số trường hợp khi quyết định của đối tượng có ảnh hưởng đến sự an nguy của họ, gia đình và những người xung quanh, nhân viên công tác xã hội cần can thiệp.

       Hai là, thúc đẩy sự tham gia đầy đủ của đối tượng bằng cách giúp đối tượng tự quyết định và giải quyết các vấn đề có ảnh hưởng đến cuộc sống. Đây là nguyên tắc đảm bảo đối tượng tham gia giải quyết vấn đề  của họ từ giai đoạn đầu cho đến giai đoạn kết thúc. Vì hơn ai hết đối tượng là người có vấn đề và hiểu về hoàn cảnh cũng như mong muốn của mình, nên vấn đề chỉ được giải quyết hiệu quả khi đối tượng là người tham gia. Chẳng hạn như hỗ trợ sinh kế bán quán ăn cho gia đình người khuyết tật: thành viên gia đình là người quyết định và thực hiện các nội dung: lựa chọn hình thức kinh doanh, xây dựng kế hoạch, triển khai thực hiện kế hoạch, xử lý các vấn đề trong quá trình kinh doanh buôn bán. Nhân viên CTXH chỉ đồng hành cùng gia đình trong việc xây dựng kế hoạch và tiến hành giám sát, kiểm tra, lượng giá hiệu quả hỗ trợ.

        Ba là, tập trung vào điểm mạnh, tận dụng các nguồn lực sẵn có của đối tượng để thúc đẩy việc trao quyền.

       Bốn là, chịu trách nhiệm đối với các hoạt động nghề nghiệp công tác xã hội, bảo đảm đối tượng được cung cấp dịch vụ công tác xã hội phù hợp và chất lượng.

       Năm là, thúc đẩy công bằng xã hội, bảo đảm cung cấp nguồn lực một cách công bằng, minh bạch theo nhu cầu của đối tượng. Nguyên tắc này thể hiện ở ý thức trách nhiệm đảm bảo chất lượng dịch vụ, không lạm dụng quyện lực, vị trí công tác để mưu lợi cá nhân. Bên cạnh đó nhân viên công tác xã hội cần luôn cầu thị, học hỏi nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ.

       Sáu là, tôn trọng sự đa dạng, không phân biệt đối xử về khả năng, tuổi tác, giới tính, tình trạng hôn nhân, tình trạng kinh tế - xã hội, màu da, chủng tộc, quốc tịch, quan điểm chính trị, tín ngưỡng tôn giáo và các đặc điểm sức khỏe của đối tượng. Nhân viên CTXH luôn tôn trọng và không phân biệt đối xử các trường hợp: người nghiện ma túy, HIV/AIDS, người khuyết tật, hộ nghèo, dân tộc thiểu số,…Nguyên tắc này thể hiện mối quan hệ giữa nhân viên công tác xã hội với nhân viên công tác xã hội cũng như giữa nhân viên công tác xã hội và đối tượng cần đảm bảo tính bình đẳng, tôn trọng, khách quan và nguyên tắc nghề nghiệp.

       Các yêu cầu về phẩm chất đạo đức nghề nghiệp

       Một là, cần, kiệm, liêm, chính, không được lạm dụng các mối quan hệ với đối tượng để vụ lợi cá nhân; xác định rõ ranh giới giữa cuộc sống cá nhân và nghề nghiệp.

       Hai là, tâm huyết, trách nhiệm, chủ động và sáng tạo trong việc cung cấp dịch vụ công tác xã hội chuyên nghiệp cho đối tượng.

       Ba là, kiên nhẫn, thấu hiểu, chia sẻ và quan tâm đối với đối tượng.

       Bốn là, đặt lợi ích của đối tượng là quan trọng nhất trong quá trình hoạt động nghề nghiệp công tác xã hội.

       Năm là, chịu trách nhiệm về các hoạt động nghề nghiệp của mình theo quy định của pháp luật.

       Sáu là, giữ gìn sự đoàn kết với các đồng nghiệp; không lợi dụng, chia rẽ mối quan hệ giữa các đồng nghiệp.

       Bảy là, chăm sóc bản thân và xây dựng hình ảnh phù hợp để đảm bảo hoạt động cung cấp dịch vụ công tác xã hội chuyên nghiệp, hiệu quả.

       3. Thực trạng việc tuân thủ các nguyên tắc và yêu cầu về phẩm chất đạo đức nghề công tác xã hội tại trung tâm

       Trung tâm Công tác xã hội là đơn vị sự nghiệp công lập trực thuộc và chịu sự quản lý toàn diện của Sở Lao động - Thương binh và Xã hội có chức năng cung cấp các dịch vụ công tác xã hội, với 12 nhiệm vụ được giao tại Quyết định số 4934/QĐ-UBND ngày 16/12/2020 của Chủ tịch UBND thành phố Đà Nẵng.

       Trong những năm qua, Trung tâm đã triển khai thực hiện nhiều chương trình, dự án, Mô hình về phát triển công tác xã hội và trợ giúp xã hội; cung cấp các dịch vụ trợ giúp xã hội đến các nhóm đối tượng yếu thế như: Trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt, người khuyết tật, người rối nhiễu tâm trí, người bệnh tâm thần, bệnh lao, người lang thang xin ăn,…tại cộng đồng. Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, VC-NLĐ Trung tâm luôn tuân thủ các nguyên tắc và yêu cầu về phẩm chất đạo đức nghề CTXH. Qua Hội thi “Công tác xã hội - Nghề tôi yêu; cuộc thi tìm hiểu về “văn bản chuyên môn” và quán triệt, phổ biến trong các cuộc họp toàn thể VC-NLĐ…đã không ngừng nâng cao nghiệp vụ, đạo đức nghề nghiệp… đối với đội ngũ VC-NLĐ Trung tâm; góp phần vào việc thực hiện tốt nhiệm vụ được giao, phù hợp với định hướng nâng cao chất lượng dịch vụ trợ giúp xã hội gắn liền với nâng cao năng lực chuyên môn và tuân thủ nghiêm các nguyên tắc và yêu cầu về tiêu chuẩn đạo đức nghề nghiệp.

       4. Giải pháp tăng cường sự tuân thủ các nguyên tắc, yêu cầu phẩm chất đạo đức nghề CTXH

       Nhằm duy trì và tăng cường thực hiện nghiêm các nguyên tắc cơ bản của công tác xã hội và yêu cầu về phẩm chất đạo đức nghề nghiệp đáp ứng với yêu cầu nhiệm vụ công tác trong tình hình mới; Trung tâm công tác xã hội cần tập trung thực hiện một số giải pháp tăng cường sự tuân thủ các nguyên tắc cơ bản và yêu cầu về phẩm chất đạo đức nghề nghiệp, cụ thể như sau:

       Một là, tiếp tục duy trì hoạt động kiểm huấn định kỳ 01 lần/tháng theo từng phòng chuyên môn để giúp VC-NLĐ tự đánh giá lại năng lực, kiến thức chuyên môn, chất lượng cung cấp dịch vụ và mức độ tuân thủ các nguyên tắc, yêu cầu phầm chất đạo đức nghề nghiệp;

       Hai là, tích cực tham gia đầy đủ các chương trình đào tạo, tập huấn liên quan đến công tác xã hội;

       Ba là, VC-NLĐ có kinh nghiệm chuyên môn kèm cặp, hướng dẫn, hỗ trợ kỹ thuật cho VC-NLĐ mới được tuyển dụng, đồng thời hướng dẫn, nhắc nhỡ việc tuân thủ các nguyên tắc và đạo đức nghề CTXH trong quá trình thực hiện nhiệm vụ;

       Bốn là, VC-NLĐ chủ động nghiên cứu và thường xuyên cập nhập các văn bản qui phạm pháp luật, văn bản hướng dẫn của cấp trên và của cơ quan để phục vụ tốt cho công tác tham mưu, thực hiện nhiệm vụ tại đơn vị;

       Năm là, việc tuân thủ các nguyên tắc cơ bản của công tác xã hội và yêu cầu về phẩm chất đạo đức nghề nghiệp là một trong những tiêu chí đánh giá viên chức và bình xét thi đua cuối năm./.

Bài viết: Văn Châu