Tinh thần trách nhiệm là một giá trị văn hóa, được gọi là văn hóa trách nhiệm hay văn hóa bổn phận. Chủ đề về tinh thần trách nhiệm không phải là mới, song đây là nội dung được Đảng, Chính phủ và nhân dân ta luôn coi trọng, đặc biệt đối với cán bộ, công chức, viên chức; nêu cao tinh thần trách nhiệm là một trong những chuẩn mực đạo đức không thể thiếu trong thực thi nhiệm vụ.

1. Tinh thần trách nhiệm

        Chủ tịch Hồ Chí Minh giải thích về tinh thần trách nhiệm và không có tinh thần trách nhiệm như sau: “Tinh thần trách nhiệm là gì? Là khi Đảng, Chính phủ hoặc cấp trên giao cho ta việc gì, bất kỳ to hay nhỏ, khó hay dễ, ta cũng đưa cả tinh thần, lực lượng ra làm cho đến nơi đến chốn, vượt mọi khó khăn, làm cho thành công. Làm một cách cẩu thả, làm cho có chuyện, dễ làm khó bỏ, đánh trống bỏ dùi, gặp sao làm vậy là không có tinh thần trách nhiệm”.

        Như vậy, có thể hiểu trách nhiệm là điều phải làm, phải nhận lấy về mình, phải bảo đảm làm tròn nhiệm vụ, công việc, phần việc được giao, với sự ràng buộc đối với lời hứa của mình, nếu kết quả thực hiện không tốt, hoặc nếu thực hiện sai thì phải gánh chịu hậu quả. Tinh thần trách nhiệm chính là kết quả của một quá trình rèn luyện, nhận thức và hành động đúng đắn, tích cực, tự giác trong việc thực hiện nhiệm vụ được giao.

2. Những nội dung thể hiện tinh thần trách nhiệm

       Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, tất cả mọi người, ở mọi địa vị, vị trí công tác trong mọi hoàn cảnh đều phải nêu cao tinh thần trách nhiệm và được thể hiện trong một số nội dung sau:

        Thứ nhất, cán bộ, đảng viên phải cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư; có phương pháp làm việc khoa học.

        Thứ hai, cán bộ, đảng viên phải chủ động, sáng tạo, hết lòng, hết sức hoàn thành công việc, nhiệm vụ được giao.

        Thứ ba, nêu cao tinh thần trách nhiệm gắn với tự phê bình và phê bình; phát huy ưu điểm, sửa chữa, khắc phục hạn chế, khuyết điểm.

        Thứ tư, trung thực trong nhiệm vụ, không tranh công, không đổ lỗi; cầu thị, có chí tiến thủ, khiêm tốn, không kiêu ngạo.

3. Thực trạng về tinh thần trách nhiệm của đảng viên, viên chức và người lao động tại Trung tâm

       Đảng viên, viên chức và người lao động Trung tâm luôn nêu cao tinh thần trách nhiệm trong công việc, thực hiện nghiêm nội quy, quy chế của cơ quan. Tích cực nghiên cứu, tham mưu đề xuất kịp thời, chính xác... song đôi lúc vẫn còn trường hợp nghiên cứu chưa sâu, chưa chủ động trong tham mưu đề xuất, hoặc chưa kịp thời... Do vậy, việc học tập và làm theo lời Bác về tinh thần trách nhiệm trong công việc có ý nghĩa rất lớn, không chỉ là sự rèn luyện đối với mỗi đảng viên, viên chức mà góp phần vào việc hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chính trị tại đơn vị.

4. Một số nội dung cần thực hiện để nêu cao tinh thần trách nhiệm trong công việc

       Để nêu cao tinh thần trách nhiệm trong công việc, đảng viên, viên chức và người lao động của Trung tâm cần thực hiện một số nội dung sau:

       *Về nhận thức: Phải xác định rõ trách nhiệm của bản thân đối với công việc và xác định phải hoàn thành nhiệm vụ, không được ngại khó, ngại khổ, né tránh, đùn đẩy.

      *Về hành động:

       Một là, nêu cao tinh thần cần, kiệm, liêm, chính, chí công, vô tư trong thực hiện chức trách, nhiệm vụ được giao. Từng đảng viên, viên chức phải chịu khó, tích cực, hăng hái trong công việc, nhiệm vụ được giao, tiết kiệm thời gian và các phương tiện phục vụ công tác để làm việc có hiệu quả cao nhất. Phải xây dựng chương trình, kế hoạch cụ thể trong thực hiện công việc, bảo đảm thời gian theo quy định như: Mỗi đảng viên, viên chức phải tự xây dựng kế hoạch làm việc theo năm, tháng, tuần, ngày. Kế hoạch năm là định hướng chung về trách nhiệm của bản thân trong năm, sau đó phải xác định nhiệm vụ trong tháng, trong tuần, trong ngày làm gì; nhiệm vụ nào cần giải quyết trước, nhiệm vụ nào làm sau. Khi đã có kế hoạch thì phải tuân thủ kế hoạch đã đề ra. Mỗi đảng viên, viên chức phải liêm khiết, gương mẫu trong công tác, ứng xử, có thái độ chính trực, có chính kiến, bản lĩnh trong công việc.

         Hai là, nêu cao tính chủ động, sáng tạo, hết lòng, hết sức hoàn thành nhiệm vụ được giao. Từng đảng viên, viên chức phải chủ động và thường xuyên thực hiện tốt 5 vấn đề sau:

        - Phải chủ động, tích cực, sáng tạo trong thực hiện nhiệm vụ. Làm việc có kế hoạch, đảm bảo kịp thời, không để chậm trễ, tồn đọng, ách tắc; không để đồng nghiệp phải chờ đợi sự phối hợp. Trong thực hiện chức trách, nhiệm vụ được giao, phải tuân thủ quy chế, chế độ, quy trình, thủ tục, không làm trái quy định, trái với lương tâm đạo đức nghề nghiệp. Tuy nhiên, cũng không cứng nhắc, máy móc mà phải linh hoạt, sáng tạo, không ngừng cải tiến, đổi mới để hoàn thành tốt công việc. Khi thực hiện nhiệm vụ phải bao quát nhiệm vụ của tập thể, nhiệm vụ của đồng nghiệp để cùng phối hợp thực hiện mới hoàn thành tốt nhiệm vụ chung.

        - Phải có tính tự trọng cao. Bởi vì có tự trọng thì mới nêu cao ý thức trách nhiệm, làm việc với tinh thần, thái độ công tâm, khách quan. Mỗi đảng viên, viên chức ý thức được tính tự trọng thì làm công việc một cách trong sáng, không động cơ cá nhân, vụ lợi.

        - Phải biết tự soát xét lại chính bản thân mình trong mọi việc. Mỗi đảng viên, viên chức phải tự kiểm tra, kiểm soát lại công việc đã thực hiện đến đâu, với mức độ, kết quả như thế nào, có kết quả, sáng kiến gì để phát huy, những gì chưa làm được hay làm với kết quả chưa như mong muốn cần điều chỉnh. Khi mắc phải thiếu sót, khuyết điểm phải tự giác nhận trách nhiệm cá nhân, xác định rõ nguyên nhân để có biện pháp sửa chữa, khắc phục, phấn đấu vươn lên; không tranh công, đổ lỗi cho khách quan, cho người khác.

       - Phải tự giác, tự phê bình và phê bình. Mỗi đảng viên, viên chức phải tự giác, phải thực sự mạnh dạn, thẳng thắn, chân thành trong phê bình và tự phê bình, phê bình đồng chí mình phải trên tinh thần xây dựng, vô tư, khách quan, không vì động cơ cá nhân. Khi đã được giao và làm bất kỳ việc gì, dù gặp khó khăn, trở ngại cũng phải quyết tâm hoàn thành tốt nhiệm vụ, không thoái thác, không chùn bước.

       - Phải có sự tự tin trong thực hiện chức trách, nhiệm vụ, công việc được giao. Vì khi có tự tin thì đảng viên, viên chức mới chủ động, tự giác, năng động, sáng tạo thực hiện nhiệm vụ được giao với ý thức trách nhiệm cao, đem lại kết quả tốt.

       Ba là, khiêm tốn, thực sự cầu thị, không kiêu ngạo, thỏa mãn với kết quả công việc, nhiệm vụ được giao. Mỗi đảng viên, viên chức phải khiêm tốn trong thực hiện nhiệm vụ, công việc, phần việc được giao. Thực sự cầu thị khi thấy đồng chí, đồng nghiệp, lãnh đạo cơ quan, đơn vị góp ý giúp đỡ với ý tưởng sáng tạo, giải pháp mới, có tính khả thi để giúp việc thực hiện công việc, nhiệm vụ, phần việc được giao đạt kết quả cao hơn. Đối với lãnh đạo phải luôn nêu gương; phải nắm bắt năng lực của từng đảng viên, viên chức để phân công nhiệm vụ phù hợp thì mới phát huy được hết tinh thần trách nhiệm; phải trực tiếp làm việc, phải thường xuyên kiểm tra đôn đốc tiến độ, chất lượng thực hiện nhiệm vụ của đảng viên, viên chức để kịp thời chấn chỉnh, uốn nắn.

        Tóm lại, theo tư tưởng của Bác, tinh thần trách nhiệm không chỉ thể hiện trong nghị quyết, bằng lời hứa mà là trong những việc làm rất cụ thể, thiết thực, hàng ngày thuộc mọi lĩnh vực, mọi công việc, của mọi người. Vì nói cho cùng, tinh thần trách nhiệm không chỉ là bổn phận mỗi người đối với tổ chức, với Đảng, trước cấp trên mà còn là trách nhiệm trước dân, trước tập thể, những người xung quanh mình và với cả chính mình. Đó là biểu hiện trong sáng nhất của đạo đức làm người, đạo đức công dân, hết lòng, hết sức phấn đấu vì sự nghiệp của dân, của nước. Đó cũng là đạo đức, tư cách người đảng viên, viên chức thực thụ. Phát huy tinh thần trách nhiệm trong thực thi nhiệm vụ sẽ giúp mỗi đảng viên, viên chức và người lao động hoàn thành công việc với chất lượng và hiệu quả cao, góp phần vào việc hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chính trị của đơn vị./.

Bài, ảnh: Văn Châu